Webinar salarisstijgingen 2024

De inflatie is volgens het CBS sterk gedaald. Maar dat lijkt maar zo, waarschuwen Rob Westrek en Emmy Kooloos van BexerHamstra. In een webinar geven zij concrete handvatten voor het bepalen van de salarisstijging over 2024 én rekenen zij af met enkele misverstanden.

Wat het beeld verstoort is de rekenmethodiek die het CBS gebruikt. Tot mei dit jaar telden de actuele energieprijzen direct mee in het inflatiecijfer, terwijl de meeste Nederlanders een langer lopend energiecontract hebben. Sindsdien wordt daar rekening mee gehouden. Zou je deze nieuwe methode met terugwerkende kracht toepassen, dan valt de vergelijkingsbasis van vorig jaar een stuk lager uit en kom je over september op een inflatiecijfer van 7 procent. Zo voorspellen economen van de Rabobank dit jaar een gemiddelde inflatie van 9,6 procent (2022: 7,6 procent), terwijl de officiële CBS-cijfers uitgaan van 4,4 procent (2022: 11,6 procent). ‘Dat is toch een heel andere boodschap’, aldus Westrek.

Overigens vindt hij het zinvoller om de volatiele energieprijzen weg te laten uit het inflatiecijfer. Dat levert een wat vlakkere prijsontwikkeling op en een kerninflatie rond 5,5 procent. ‘Je zou ook de voedselprijzen kunnen weglaten, maar daar heb ik mijn vraagtekens bij. Het is nog maar afwachten of die gaan dalen.’

Soms is het minder simpel om conclusies te trekken uit cijfers dan de krantenkoppen doen vermoeden. Terwijl die data wel zijn nodig om als organisatie met een arbeidsvoorwaardenregeling (AVR) weloverwogen beslissingen te nemen over salarisstijgingen. Daarom nemen Westrek en zijn collega Emmy Kooloos alle elementen onder de loep die hierbij een rol spelen.

Naast inflatie, zijn dat ook de economische verwachtingen en de arbeidsmarkt. Gekeken naar de groeicijfers van kwartaal op kwartaal, is er al sinds het derde kwartaal van vorig jaar sprake van een lichte krimp. Vergelijk je de cijfers met vorig jaar, dan begint die terugval pas in het tweede kwartaal van dit jaar. Van recessie kun je nog niet spreken, ‘al is die door de gemiddelde econoom al drie keer voorspeld’, aldus Westrek. Daarbij is de arbeidsmarkt nog steeds uiterst krap, met omgerekend 122 vacatures per honderd werklozen.

Zeker gezien de huidige personeelstekorten speelt bij salarisverhogingen ook de vraag mee: wat doet de anderen? Om daarvan een beeld te krijgen, voerde BexerHamstra afgelopen maand een survey uit onder een groep bedrijven met een arbeidsvoorwaardenregeling. Algemene conclusie is volgens Emmy Kooloos dat in de loonronde van 2024 de budgetten veelal iets lager zijn dan de toegepaste verhogingen in 2023. Na een collectieve loonstijging van 4 procent in 2023, lijkt die dit jaar beperkt te blijven tot gemiddeld 3 procent. ‘Het lijkt erop dat men rekening houdt met teruglopende inflatie’, aldus Kooloos.

De afspraken in cao’s lijken flink hoger te zitten, maar dat beeld behoeft volgens Kooloos enige nuancering. ‘Een vergelijking is lastig, aangezien bij bedrijven met een AVR doorgaans meer focus is op het individuele deel. Bovendien worden cao’s voor meerdere jaren afgesloten, waardoor het moment van compensatie voor de hoge inflatie niet voor iedereen gelijk is. Een cao zal eerst moeten aflopen voordat er nieuwe afspraken worden gemaakt.’ Zo kan het gebeuren dat werkgeversvereniging AWVN, die naar nieuw afgesloten cao’s kijkt, over september op een gemiddelde loonstijging van 7,2 procent komt. Het CBS neemt in zijn berekeningen ook lopende cao’s mee en komt zo uit op een gemiddelde stijging van 6,1 procent. Kooloos: ‘Wil je benchmarken, kijk dan goed welke bron het beste aansluit bij jouw organisatie.’

Ook de sterke stijging van het minimumloon – ruim 30 procent in twee jaar – kan effect hebben op de salarisstijgingen, waarschuwt Kooloos. Omdat het minimumloon voortaan per uur geldt in plaats van als maandsalaris, zullen bedrijven die een standaard 40-urige werkweek hebben dat extra hard gaan voelen. Organisaties met veel operationele functies krijgen van deze loonsprong de meeste last, maar ook met meer hoger gesalarieerden kan er een effect optreden. Kooloos: ‘Als de onderste salarisschalen stijgen, schuiven hogere schalen waarschijnlijk mee om de logische salariscurve in stand te houden.’

En het minimumloon kan nog harder gaan stijgen. Zo is in Brussel is een richtlijn aangenomen voor een ‘eerlijk en toereikend’ loon en bepleit vakbond FNV een minimumuurloon van € 16, een plus van nog eens 20 procent. ‘Dat zou wel érg fors zijn’, aldus Kooloos. ‘Het is onzeker wat het gaat worden. Maar in elk geval komt er juli volgend jaar 1,2 procent bij en mogelijk ook indexatie.’

Hoe gaat het met het bedrijf zelf? Ook dat speelt natuurlijk sterk mee bij het bepalen van de salarisverhogingen van volgend jaar. Kooloos: ‘Kijk je over de afgelopen twee jaar naar de reële loonontwikkeling afgezet tegen de inflatie, dan zie je verlies aan koopkracht. Het gat is nog niet gedicht.’ Maar als organisatie moet je de inflatie wel kunnen bijbenen. ‘Bij veel bedrijven stijgen de opbrengsten niet zo snel als de inflatie. Laat je de beloning toch gelijk oplopen, dan komen de marges onder druk te staan.’ Het moet maar net kunnen, beaamt collega Westrek. ‘We kunnen lang praten over welke maatstaf voor salarisverhogingen het beste is, maar het moet natuurlijk wel betaalbaar blijven.’